Öz Bakım Kılavuzu: Nedir, Nasıl Yapılır?

Hepimizin bildiği o meşhur dizelerde Aşık Veysel hayatı iki kapılı bir hana ve yaşamayı yolda gitmeye benzetmiştir. Kimi zaman keyifli kimi zaman çetrefilli olan bu yolda birçok tecrübe edinerek ilerliyor, heybemizi anılarla dolduruyoruz. Fakat son yıllarda, hayatın hızlı akışı içerisinde, belki de hiç olmadığımız kadar stres ve kaygı ile yaşamaya çalışıyoruz. Bazılarımız zaman zaman kendimizi tükenmiş hissediyor ve artık devam edemeyeceğimizi düşünüyoruz. Bu söylediklerim tanıdık geldi mi? Daha önce böyle hisseden biri ile tanıştın mı? Bugün sana bu yolculuktaki deneyimini iyileştirmene ve zor şartlar altında bile yola devam etmene yardımcı olabilecek önemli bir konudan bahsedeceğim. 

Öz bakım, eski bir terim olmakla birlikte son yıllarda daha çok merak edilen konulardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Google Trendleri’nin 2004’ten bu yana verilerine baktığımızda öz bakım ile ilgili arama sayılarının son birkaç yılda zirveye ulaştığını ve giderek artan bir şekilde aramalarda yer bulduğunu söyleyebiliriz . Peki öz bakım nedir? Neleri kapsar? Gel birlikte bakalım. 

Öz bakım, kişinin sağlıklı bir şekilde işlevselliğini sürdürebilmesi ve iyi oluş halini desteklemesi için uyguladığı stratejileri kapsayan çok katmanlı bir süreç olarak tanımlanıyor. Temelde kişinin, hayatına devam edebilmesi için, farklı alanlardaki ihtiyaçlarını tespit etmesine ve bu ihtiyaçları karşılamak için düzenli olarak zaman ayırmasına dayanıyor. Tek bir eylemi kapsamaktan ziyade kişinin ihtiyaçlarına yönelik geliştirilen birden fazla yöntemi içinde barındırıyor. Ben öz bakımı şu metaforla açıklıyorum: tıpkı yakıt deposu dolu olmayan araçların yola devam edememesi gibi yakıt deposu dolu olmayan sen ve ben de yola devam edemeyiz. İşte öz bakım süreci, hayatta yol almanı sağlayan enerji depolarının daima belli bir seviyenin üzerinde kalmasını ve böylece, yola en verimli şekilde devam edebilmeni sağlıyor. 

Peki öz bakımını nasıl yapabilirsin? Aslında bu sorunun cevabı yukarıdaki açıklamalarda gizli. Uygulama noktasında öz bakımla ilgili dikkat çekmek istediğim üç önemli nokta var. 

İlk olarak bahsetmek istediğim şey, öz bakım sürecinin kişiye özel oluşu. Yani bunun net bir reçetesi yok. Tamamen kendin için planlaman gereken bir süreç. Ancak işe durum tespiti ile başlayabilirsin. İhtiyaçların neler, hangileri daha öncelikli, hangisine ne kadar vakit ayırabilirsin, ihtiyaçlarını nasıl karşılayabilirsin? Bunun için geçmişte işe yaramış uygulamalara bakabilir ya da yeni şeyler deneyebilirsin. Kendi zamanında, kendi hızınla ilerleyebilirsin. İkinci olarak dikkat çekmek istediğim şey öz bakımın çok katmanlı oluşu. Hepimizin farklı türde ihtiyaçları var. Öz bakımın bunların hepsini karşılamaya yönelik girişimleri içerdiği için farklı alanları kapsıyor. Bu alanlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Fiziksel öz bakım: Hayatta verimli bir şekilde yol almak istiyorsan ilk yapman gereken şey fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak. Fiziksel öz bakım çok yoğun bir iş gününde öğlen yemeği için vakit ayırmaktan tut da, geceleri yeteri kadar uyumaya kadar birçok şey olabilir. Doktor randevusuna gitmek, her gün hareket etmek gibi.
• Duygusal öz bakım: Duygusal öz bakım, duygularını özgürce hissedebileceğin ve ifade edebileceğin aktiviteleri içerebilir. Örneğin, duygularını bir arkadaşınla paylaşabilir, bir sanat atölyesine katılabilir ya da günlük tutabilirsin.
• Sosyal öz bakım: İnsanlar ilişkilerde yara alır ve ilişkilerde iyileşirler. Çünkü sosyal bağlar hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. Sosyal öz bakımını yapmak için sevdiklerine düzenli olarak vakit ayırabilir, onlarla yüz yüze görüşebilirsin.
• Ruhsal öz bakım: Aslında yukarıda bahsettiğim diğer alanların hepsi ve öz bakımın kendisi kişinin ruh sağlığına katkı sağlayan aktiviteleri kapsıyor. Fakat bunların yanı sıra kendi ruh sağlığınızı korumak için yapabileceğiniz şeyler de mevcut. Buna örnek olarak istemediğin bir şey için hayır demek, ihtiyaçlarını dile getirmek ya da zorlandığın zaman yardım istemek verilebilir..

Değinmek istediğim son nokta, öz bakımın devamlılık gerektirmesi. Biz sürekli olarak depolarımızdaki enerjiyi kullanan ve depoları boşaltan canlılarız. Senin de kendini tükenmişlik, kronik yorgunluk ve isteksizlikten korumak için yakıt deponu tamamen boşalmadan dolu tutman gerekiyor. Bunun için haftalık, aylık planlar yapabilir ve ihtiyaçlarına düzenli olarak zaman ayırabilirsin. 

Bu zorlu yolculukta çoğu insan öz bakımın yemek yemek veya su içmek kadar elzem olduğunun farkında olmayabiliyor. Bazen, yapacak çok işin ve üstenlenmen gereken çok sorumluluğun olduğu zamanlarda öz bakım yapmak sana da bencilce gelebilir. Ancak, öz bakım seni bekleyen işleri yapabilmen için bir zorunluluktur. Yapılan araştırmalar öz bakımın stresi ve kaygıyı azalttığını, dayanıklılığı attırdığını ve iş ortamında tükenmişliği önlediğini ve iş memnuniyetini arttırdığını söylüyor. Yani öz bakım seni korur, hayatındaki zorlu tecrübelere karşı gardını güçlendirir ve seni en iyi sen olma yolunda destekler. 

Unutma, sen de daha iyi koşullarda yola devam etmeyi hak ediyorsun ve kendine daha iyi koşulları yaratabilecek güçtesin. O yüzden şimdi bir saniye dur ve kendine sor: acaba benim neye ihtiyacım var?

Melike Boz

--

SoapyLog içeriklerinin devamı için bizi takipte kalın ve yeni çıkan SoapyLog postları ile ilgili bildirim almak için e-posta listemize kaydolun.

Soapy Co.’yu Instagram’da takip edin.

Başka yazılarda görüşmek dileğiyle!